"ŠTA JE KNJIŽEVNOST", ESEJ, ŽAN-POL SARTR

Žan Pol Sartr je bio poznati filozof, dramaturg, romanopisac i književni kritičar. U svom eseju "Šta je književnost?" Sartr istražuje značenje i svrhu književnosti.

Sartr pokušava da osmisli kako književnost utiče na one koji su joj posvećeni. U predgovoru se Sartr obraća svojim kritičarima koji ga osuđuju zbog pretpostavke da književnost može biti politička, a ne posmatrana kao čista umetnost. Koristeći izraz „posvećeno pisanje“ u odnosu na pisca koji je politički aktivan, Sartr započinje svoje istraživanje umetnosti pisanja. Knjiga je podeljena u četiri poglavlja:

Šta je pisanje?

Zašto pisati?

Za koga se piše?

Situacija pisca 1947. godine

Sartr pravi značajnu razliku između proze i poezije; tvrdeći da je proza posvećeno pisanje i da se samo poezija uklapa u koncepciju književnosti kao predmeta (kao što je slika ili skulptura) njegovih kritičara. Sartr tvrdi da prozni pisac promišljeno koristi jezik, a u skladu sa svojom ranom egzistencijalističkom filozofijom da je čovek na kraju krajeva slobodan, Sartr tvrdi da posvećeno pisanje saopštava ideal slobodnog društva.

Sartr tvrdi da je književnost jedinstven oblik izražavanja jer nije ograničena na komunikaciju ideja ili informacija. Umesto toga, književnost je oblik umetnosti koji nastoji da uhvati suštinu ljudskog iskustva i prenese je upotrebom jezika.

Prema Sartru, književnost je sredstvo stvaranja nove stvarnosti, one koja prevazilazi ograničenja našeg svakodnevnog života.

Sartr takođe tvrdi da književnost ima društvenu i političku dimenziju. On sugeriše da je književnost način angažovanja u društvu i osporavanja statusa kvo. Predstavljajući alternativne vizije sveta, književnost ima moć da inspiriše promene i promoviše društveni napredak.

Sartr primećuje da je književnost inherentno subjektivna. Svaki čitalac u književno delo unosi sopstvena iskustva, uverenja i vrednosti, i kao rezultat toga, svako tumačenje je jedinstveno. Ova subjektivnost je i snaga i slaba strana književnosti, jer dozvoljava raznolikost perspektiva, ali i otežava uspostavljanje jedinstvenog, objektivnog značenja.

Sartrov esej "Šta je književnost?" naglašava važnost književnosti kao oblika umetnosti koji ima moć da prevaziđe naša svakodnevna iskustva i da se angažuje u društvu na dubljem nivou.