"On the beach" - roman o posledicama nuklearnog rata

јун 25, 2022

"On the Beach" (Na plaži) je roman britansko-australijskog književnika Nevila Šuta (1899 - 1960), objavljen 1957. godine. Radnja je smeštena u tada blisku budućnost, odnosno 1963. godinu, nedugo nakon fiktivnog Trećeg svetskog rata, i prikazuje kako je Australija, sticajem okolnosti, ostala pošteđena sveopšteg razaranja izazvanog nuklearnim oružjem na severnoj hemisferi, ali kako se mora suočiti sa time da će vetrovi i vazdušne struje neizostavno doneti radijaciju i njeno celokupno stanovništvo izložiti smrtonosnom trovanju zračenjem.

Protagonisti su likovi koji se, svaki na svoj način, nastoje suočiti sa time da odjednom nemaju nikakve budućnosti, a među njima se ističe komandant, kapetan fregate Tauers, zapovednik američke podmornice koja je sticajem okolnosti izbegla uništenje, te mlada Australijanka po imenu Mojra, koja se sa njim upoznala.

Roman je napisan u jeku Hladnog rata, kada je strah od uništenja čovečanstva izazvanog nuklearnim oružjem, odnosno radioaktivnim padavinama nalik na one proizvedene tada aktuelnim nuklearnim testovima, bio na vrhuncu.

Šut je u romanu prikazao kako se likovi, pogotovo oni u njegovoj novoj domovini Australiji, sa beznandnom situacijom nastoje nositi uz stoicizam i bez patetike i samosažaljenja. Knjiga je postigla izuzetan uspeh i doživela niz povoljnih kritika, a česti su navodi da je, više nego ijedno drugo delo, u zapadnoj javnosti promovisala koncept Trećeg svetskog rata kao sukoba bez pobednika, odnosno podstakla antinuklearni i antiratni pokret.

Roman je jedine ozbiljnije kritike dobio od strane službenih predstavnika tadašnje američke vlade koji su tvrdili da nuklearno oružje u njenom arsenalu jednostavno nema potencijal da izazove tako pogubne posledice poput onih opisanih u romanu.

Roman je zainteresovao američkog reditelja Stenlija Kramera koji je dve godine kasnije po njemu snimio istoimeni igrani film, koji je, uprkos određenog otklona od predloška (i time izazvanog Šutovog negodovanja) postigao veliki uspeh. Godine 2000. je snimljena nova verzija u televizijskoj produkciji.

Izvor: Wikipedia