ARTUR MILER - GROMADA AMERIČKE DRAME XX VEKA

Artur Miler je jedan od najvećih američkih dramskih pisaca dvadesetog veka, čije su drame ostavile neizbrisiv trag na svetskoj književnoj sceni. Rođen 1915. godine u Njujorku, Miler je kroz svoje delo istraživao kompleksne teme kao što su društvena nepravda, moralna dilema, identitet i odgovornost. Njegove drame su poznate po dubokom misaonom sloju, snažnim likovima i oštroj društvenoj kritici.

Jedna od najpoznatijih osobenosti Milerovog dramaturškog postupka je njegova sposobnost da kroz lične priče pojedinaca reflektuje univerzalne društvene probleme. Njegova dela često istražuju tenzije između pojedinca i društva, ističući kako društvene norme i očekivanja oblikuju ljudske sudbine. Miler je bio majstor u kreiranju situacija u kojima se likovi suočavaju sa moralnim dilemama, prisiljeni da biraju između ličnih interesa i društvene odgovornosti.

"Smrt trgovačkog putnika" (1949) je verovatno najpoznatija Milerova drama i predstavlja vrhunac njegove karijere. Kroz tragičnu priču Vilija Lomana, običnog čoveka koji se bori sa iluzijama o američkom snu, Miler istražuje teme kao što su neuspeh, samopouzdanje i porodične tenzije. Vili Loman je lik koji simbolizuje svakog čoveka koji se bori da pronađe smisao i uspeh u svetu koji ga često ostavlja na cedilu. Milerov prikaz Lomana nije samo kritika kapitalističkog društva, već i duboka humanistička studija o krhkosti ljudskog duha.

"The Crucible" (1953) je još jedno značajno delo koje oslikava Milerov talenat za povezivanje istorijskih događaja sa savremenim problemima. Drama je smeštena u Salemu tokom suđenja za veštičarenje, ali je jasno da je inspirisana atmosferom straha i progona tokom makartističkog perioda u Americi. Kroz likove kao što su Džon Proktor i Abigejl Vilijams, Miler istražuje teme histerije, manipulacije i moralne hrabrosti. "The Crucible" je snažna alegorija o opasnostima političkog fanatizma i moralne panike, a njegova relevantnost se oseća i danas.

Milerove drame često uključuju složene i višedimenzionalne likove, čiji unutrašnji konflikti i borbe odražavaju šire društvene probleme. Njegovi likovi su retko kada crno-beli; oni su ljudska bića sa manama i vrlinama, čija borba za ličnu i moralnu istinu izaziva empatiju i razumevanje kod publike.

Pored "Smrti trgovačkog putnika" i "The Crucible," Miler je napisao i mnoge druge značajne drame kao što su "All My Sons" (1947), "A View from the Bridge" (1955) i "The Price" (1968). U svakoj od ovih drama, Miler nastavlja da istražuje teme odgovornosti, porodičnih odnosa i moralne dileme, često smeštajući svoje likove u situacije gde su prisiljeni da se suoče sa posledicama svojih odluka.

Popularnost Milera kao dramskog pisca leži u  sposobnosti da kroz intimne ljudske priče istraži velike društvene i moralne teme. Njegove drame su prevedene na mnoge jezike i igraju se širom sveta, potvrđujući univerzalnost  tema i dubinu uvida.

Artur Miller je ostavio neizbrisiv trag u američkoj i svetskoj dramskoj književnosti. Njegova dela nastavljaju da inspirišu i provociraju publiku, podsećajući nas na važnost moralne hrabrosti i kritičkog preispitivanja društvenih normi. Kroz svoje briljantne drame, Miler nas poziva da se suočimo sa sopstvenim slabostima i preispitamo vrednosti koje oblikuju naš svet.